Οι σπίλοι γνωστοί και ως ελιές είναι καλοήθεις αθροίσεις κυττάρων που βρίσκονται στο χόριο , στην επιδερμίδα ή και στα δύο αυτά στρώματα του δέρματος και ονομάζονται μελανοκύτταρα. Οι άτυποι σπίλοι είναι σπίλοι με μη συνηθισμένα κλινικά χαρακτηριστικά. Αν και καλοήθεις βλάβες, μπορεί να μιμούνται το κακοήθες μελάνωμα. Τους έχουν δοθεί και άλλες ονομασίες όπως σπίλοι Clark ή B-K σπίλοι.

Ένας άτυπος σπίλος έχει τα ακόλουθα κλινικά χαρακτηριστικά:
• Μέγεθος > από 5 mm
• Ανώμαλα όρια και σχήμα
• Χρώματα περισσότερα του ενός

Η σημασία των άτυπων σπίλων έγκειται στο γεγονός ότι ασθενείς με άτυπους σπίλους έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα από τον γενικό πληθυσμό να αναπτύξουν μελάνωμα. Ειδικά όταν στο σώμα μας υπάρχουν πάνω από πέντε άτυποι σπίλοι το σχετικό ρίσκο για ανάπτυξη μελανώματος είναι κατά 6 φορές μεγαλύτερο από άτομα χωρίς άτυπους σπίλους.
Αν και οι άτυποι σπίλοι είναι καλοήθεις, επειδή ορισμένες φορές κλινικά ομοιάζουν με το κακοήθες μελάνωμα, πρέπει να αντιμετωπίζονται με ιδιαίτερη προσοχή και είτε να παρακολουθούνται στενά, είτε αν υπάρχουν ενδείξεις για εξαλλαγή τους να αφαιρούνται άμεσα. Ένα επιπλέον διαγνωστικό εργαλείο για τους δερματολόγους, εκτός από την κλινική εικόνα, για την εκτίμηση των άτυπων σπίλων είναι το δερματοσκόπιο. Αποτελείται από ένα σύστημα με ειδικούς φακούς και πηγή φωτός που μεγεθύνει τον σπίλο και μας επιτρέπει να διακρίνουμε στοιχεία του σπίλου που δεν είναι ορατά με γυμνό οφθαλμό και να εκτιμήσουμε την επικινδυνότητα του.

Καθίσταται έτσι σαφές το πόσο σημαντική είναι η περιοδική εξέταση των ασθενών στον δερματολόγο ασθενών με άτυπους σπίλους τόσο για την εκτίμηση των άτυπων σπίλων όσο και για την έγκαιρη αφαίρεση τους εάν αυτό κριθεί αναγκαίο.